اگر در حال حاضر صاحب کسبوکاری هستید یا میخواهید بیزینس خودتان را راه بیندازید، احتمالاً شنیدید که باید یک «طرح کسبوکار (Business Plan)» یا یک «برنامه بازاریابی (Marketing Plan)» داشته باشید. اما میدانید که این دو موضوع چه تفاوتی با هم دارند؟ چه کسی باید طرح کسبوکار بنویسد و چه کسی مسئول نوشتن برنامه بازاریابی است؟
در استودیو مارکتینگ ای و بی، ما به شما کمک میکنیم تا با درک عمیق این دو موضوع، مسیر رشد کسبوکارتان را هموار کنید. در این مقاله با زبانی ساده و کاربردی، تفاوت این دو موضوع رو بررسی کردیم و به شما یاد دادیم چطور از هر کدام برای رشد بیزینستان استفاده کنید.
تعریف طرح کسبوکار – Business Plan
طرح کسبوکار یا بیزینس پلن یکی از متداولترین اصطلاحات در حوزه کارآفرینی است. بسیاری از افرادی که به دنبال یک بیزینس پلن یا طرح بازاریابی هستند فکر میکنند میتوانند آن را از یک سایتی دانلود کنند و برای بیزینس خودشان شخصی سازی کنند.
بیزینس پلن یا طرح کسب و کار به یک سند جامع و بلندمدت گفته میشود که تمام مسیر راهاندازی و رشد یک بیزینس را نشان میدهد.
سند طرح کسب و کار، باید به این سوالات پاسخ بدهد:
ایده کسب و کار چیست؟
مخاطب هدف کیست؟
مدل درآمدزایی به چه صورت است؟
اهداف کوتاهمدت و بلندمدت بیزینس چیست؟
ساختار تیم، منابع مالی، هزینهها و درآمدها چطور است؟
مثلا فرض کنید میخواهید یک کلینیک زیبایی راه بندازید؛ در طرح کسب و کار باید همهچیز را از محل کلینیک، پرسنل، خدمات، هزینه تجهیز، بودجه اولیه، پیشبینی درآمد و تحلیل رقبا بنویسید.
مطالعه آموزش جامع تحلیل رقبا
تعریف برنامه بازاریابی – Marketing Plan
اما برنامه بازاریابی سندی تخصصی است که فقط به بخش جذب مشتری، رشد فروش و ارتقای برند میپردازد.
این برنامه، جزییات استراتژیهای بازاریابی یک کسب و کار را مشخص میکند؛ برای مثال تحلیل بازار هدف، انتخاب کانالهای بازاریابی و تعیین بودجه تبلیغاتی.
اگر میخواهید این سند را تدوین کنید، می توانید از مقاله چطور مارکتینگ پلن بنویسیم در سایت ای و بی، کمک بگیرید.
کاربرد اصلی برنامه بازاریابی:
- برنامهریزی دقیق برای جذب مشتری و حفظ آن
- هماهنگی بین تیم بازاریابی، تولید محتوا و فروش
- سنجش عملکرد بازاریابی با شاخصهای کلیدی (KPI)
این مفهوم میکند که…
مخاطب هدف دقیقاً کیست؟
چه کانالهایی برای بازاریابی استفاده میکنید؟ (مثلاً اینستاگرام، گوگل، تبلیغات محیطی)
چه پیامهایی برای برند استفاده میکنید؟
بودجه تبلیغاتی چقدر است؟
KPI و اهداف بازاریابی چه هستند؟
مثال:
اگر بخواهیم درباره کلینیک زیبایی که بالاتر صحبت کردیم، ادامه بدهیم، برنامه بازاریابی میگوید که «از طریق تبلیغات گوگل و پیج اینستاگرام میخواهید ماهیانه ۳۰ نفر جذب کنید» و چه نوع محتوایی باید منتشر کنید.
📄 طرح کسبوکار یعنی نقشه کل سفر بیزینس از ایده تا موفقیت
📢 برنامه بازاریابی یعنی برنامهای برای اینکه چطور مشتری پیدا کنید و بفروشید
برای تدوین یک مارکتینگ پلن کاربردی، میتونید از خدمات برنامهریزی بازاریابی ایوبی استفاده کنید.
تفاوت طرح کسبوکار و برنامه بازاریابی به صورت مقایسهای
در این جدول به صورت مختصر و اجمالی، این دو طرح را با هم مقایسه کردیم تا با یک نگاه، متوجه تفاوت آنها باهم شوید:
| ویژگیها | طرح کسبوکار (Business Plan) | برنامه بازاریابی (Marketing Plan) |
| هدف | برنامهریزی کلی کسبوکار | تمرکز بر رشد فروش و جذب مشتری |
| مخاطب | سرمایهگذار، بانک، مدیران | تیم بازاریابی، مدیر فروش، مشاور |
| بازه زمانی | بلندمدت (۱ تا ۵ سال) | میانمدت یا کوتاهمدت (۳ تا ۱۲ ماه) |
| شامل چه بخشهایی است؟ | مدل درآمد، منابع، تیم، محصول | تحلیل بازار، استراتژی محتوا، تبلیغات |
| نقش در رشد کسبوکار | ستون فقرات کل مسیر بیزینس | سوخت موتور فروش و برندینگ |
چه زمانی باید طرح کسبوکار بنویسیم؟
وقتی تازه میخواهید بیزینستان را راه اندازی کنید، وقتی به دنبال سرمایهگذار هستید و وقتی مسیر کلی بیزینستان هنوز روشن نیست، نیاز به نگارش طرح کسب و کار دارید.
چه زمانی باید برنامه بازاریابی بنویسیم؟
وقتی بیزینس شما راه افتاده و حالا دنبال رشد فروش هستید، وقتی میخواهید کمپین تبلیغاتی اجرا کنید، یا وقتی نیاز به استراتژی دقیق برای محتوا، تبلیغات یا برندینگ دارید زمان استفاده از برنامه بازاریابی یا مارکتینگ پلن است.
چطور این دو را ترکیب کنیم؟
در واقع هر دو سند مکمل هم هستند اما برای ترکیب این دو باهم
اگه تازه کارتان را شروع کرده اید، ابتدا باید طرح کسبوکار بنویسید، اما میتوانید داخل آن قسمتی را به برنامه بازاریابی اختصاص دهید.
اگه بیزینس فعالی دارید، شاید فقط لازم باشد برنامه بازاریابی مستقلی تدوین کنید.
مزایای پیادهسازی همزمان طرح کسبوکار و برنامه بازاریابی
اگرچه طرح کسبوکار و برنامه بازاریابی دو سند متفاوت هستند اما پیادهسازی همزمان این دو میتوند مزایای بزرگی برای بیزینس شما داشته باشد. در ادامه به مهمترین مزایای آن اشاره میکنیم:
۱. هماهنگی بین اهداف کلان و فعالیتهای روزمره
با داشتن هر دو سند مطمئن میشوید که فعالیتهای بازاریابی (مثل تولید محتوا، تبلیغات یا فروش) دقیقاً در راستای اهداف اصلی کسبوکار شما قرار دارند و مسیر کلی بیزینس شما را تقویت میکنند.
۲. افزایش شانس جذب سرمایهگذار
سرمایهگذاران معمولاً فقط با یک طرح کلی قانع نمیشوند. وقتی هم طرح کسبوکار قوی داشته باشید و هم برنامه بازاریابی دقیق، میتوانید اعتماد بیشتری جلب کنیدو نشان میدهید که برای موفقیت برنامهریزی کامل و واقعی دارید.
۳. جلوگیری از دوبارهکاری و سردرگمی تیم
نوشتن این دو سند بهصورت موازی، باعث خواهد شد تا تصمیمات اجرایی تیمها (از بازاریابی تا محصول) با یک زبان و استراتژی واحد پیش رود و همهی اعضا متوجه شوند که هدف بیزینس چه چیزی است و چطور باید به آن هدف رسید.
۴. مدیریت بهتر منابع و بودجه
وقتی بدانید که بودجه کسبوکارتان چقدر است و همزمان هم بدانید که برای بازاریابی باید چقدر هزینه کنید و چه نتیجهای بگیرید، تصمیمات دقیقتری میگیرید و از هدررفت منابع جلوگیری میکنید.
۵. امکان تحلیل عملکرد کل سیستم
با وجود این دو سند، میتوانید دادههای مالی، فروش، عملکرد تبلیغات و رشد کسبوکار را بهصورت منسجم تحلیل کنید و بفهمید که کجا نیاز به تغییر و بهبود دارید.
اگه علاقهمند به یادگیری بیشتر درباره برنامهریزی و بازاریابی هستید، سایر مقالات آموزشی بلاگ ما رو هم ببینید.
فایل رایگان: تمپلیت برنامه بازاریابی برای بیزینسهای کوچک
برای دریافت فایل PDF تمپلیت برنامه بازاریابی، به ما پیام دهید:
📧 ارتباط با ای و بی
